Powered By Blogger

Δευτέρα 29 Δεκεμβρίου 2014

ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ & A- B- Γ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ

  1. Καμιά λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την προπαραλήγουσα: o άνθρωπος
  2. Η προπαραλήγουσα, όταν τονίζεται παίρνει πάντοτε οξεία: τιμώμεθα
  3. Όταν η λήγουσα είναι μακρόχρονη η προπαραλήγουσα δεν τονίζεται: του ανθρώπου
  4. Η βραχύχρονη συλλαβή (ε,ο), όταν τονίζεται παίρνει πάντοτε οξεία: νέος
  5. Η μακρόχρονη παραλήγουσα (η,ω, δίφθογγοι εκτός από –αι- και –οι- στο τέλος της λέξης, εκτός Ευκτικής,), όταν τονίζεται, παίρνει περισπωμένη μπροστά από βραχύχρονη λήγουσα: η νησος
  6. Η μακρόχρονη παραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει οξεία μπροστά από μακρόχρονη λήγουσα: της νησου
  7. Η θέσει μακρόχρονη συλλαβή ( βραχεία που ακολουθείται από δύο σύμφωνα ή διπλό σύμφωνο) λογαριάζεται ως βραχύχρονη: τάξις

ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ


  1. Η ασυναίρετη ονομαστική, αιτιατική και κλητική στα πτωτικά, όταν τονίζονται στη λήγουσα, παίρνουν οξεία: ποιητής, ποιητήν, ποιητά
  2. Η μακρόχρονη γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού στα πτωτικά, όταν τονίζονται, θέλουν περισπωμένη: ποιητου, ποιητη, ποιητων, ποιηταις
  3. Η λήγουσα που προέρχεται από συναίρεση παίρνει περισπωμένη, αν πριν τη συναίρεση τονιζόταν η πρώτη από τις τονούμενες συλλαβές, αλλιώς παίρνει οξεία: τιμω(τιμάω) ΑΛΛΑ εστώς (εσταώς)
  4. Στις σύνθετες λέξεις ο τόνος ανεβαίνει μέχρι την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού: πάνσοφος, (ω) μεγαλόφρον

Αρσενικά α΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
νεανίας
τοῦ νεανίου
τῷ νεανίᾳ
τὸν νεανίαν
νεανία
Ἀτρείδης 
τοῦ Ἀτρείδου
τῷ  Ἀτρείδῃ
τὸν  Ἀτρείδην
Ἀτρείδη
στρατιώτης
τοῦ στρατιώτου
τῷ στρατιώτῃ
τὸν στρατιώτην
στρατιῶτα
ποιητὴς
τοῦ ποιητοῦ
τῷ  ποιητῇ
τὸν  ποιητὴν
ποιητὰ
Πληθυντικός αριθμός
οἱ νεανίαι
τῶν νεανιῶν
τοῖς νεανίαιας
τοὺς νεανίας
ὦ νεανίαι
οἱ Ἀτρεῖδαι
τῶν Ἀτρειδῶν
τοῖς Ἀτρείδαις 
τοὺς Ἀτρείδας
ὦ Ἀτρεῖδαι
οἱ στρατιῶται
τῶν  στρατιωτῶν
τοῖς στρατιώταις
τοὺς στρατιώτας
ὦ στρατιῶται
οἱ ποιηταὶ
τῶν ποιητῶν
τοῖς ποιηταῖς
τοὺς ποιητὰς
ὦ ποιηταὶ



Θηλυκά α΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
ἡ ἀλήθεια
τῆς ἀληθείας
τῇ ἀληθείᾳ
τὴν ἀλήθειαν
ὦ ἀλήθεια
ἡ στρατιὰ
τῆς στρατιᾶς
τῇ στρατιᾷ
τὴν στρατιὰν
ὦ στρατιὰ
ἡ γλῶσσα
τῆς γλώσσης
τῇ γλώσσῃ
τὴν γλῶσσαν
ὦ γλῶσσα
ἡ ψυχὴ
τῆς ψυχῆς
τῇ ψυχῆ
τὴν ψυχὴν
ὦ ψυχὴ
Πληθυντικός αριθμός
αἱ ἀλήθειαι
τῶν ἀληθειῶν
ταῖς ἀληθείαις
τάς ἀληθείας
ὦ ἀλήθειαι
αἱ στρατιαί
τῶν στρατιών
ταῖς στρατιαίς
τάς στρατιάς
ὦ στρατιαί
αἱ γλῶσσαι
τῶν γλωσσῶν
ταῖς γλώσσαις
τάς γλώσσας
ὦ γλῶσσαι
αἱ ψυχαὶ
τῶν ψυχῶν
ταῖς ψυχαῖς
τάς ψυχὰς
ὦ ψυχαὶ
Παρατηρήσεις: 
1. Tα αρσενικά της α΄ κλίσης έχουν πάντα κατάληξη –ου στη γενική ενικού.
2. Εμφανίζουν κλητική με κατάληξη –α βραχύχρονο τα αρσενικά που λήγουν σε –της (π.χ. ποιητής – ποιητά), και  τα σύνθετα που λήγουν σε – άρχης, - μέτρης, -πώλης, -τρίβης, -ώνης (π.χ.   ὁ γυμνασιάρχης - ὦ γυμνασιάρχα, ὁ γεωμέτρης -  ὦ γεωμέτρα, ὁ βιβλιοπώλης -  ὦ βιβλιοπώλα, ὁ παιδοτρίβης -  ὦ παιδοτριβα,  ὁ τελώνης -  ὦ τελωνα)
3. Στη γενική πληθυντικού έχουμε πάντα στην α΄ κλίση για αρσενικά και θηλυκά τόνο στη λήγουσα π.χ. τῶν ἀληθειῶν. Εξαίρεση είναι μόνο το ουσιαστικό οἱ ετησίαι- τῶν ετησίων (= μελτέμια).
4. Στα θηλυκά που λήγουν σε -α, αν πριν την κατάληξη υπάρχει σύμφωνο εκτός του ρ, το -α αυτό είναι βραχύχρονο και τρέπεται σε -η σε γενική και δοτική ενικού π.χ. ἡ γλῶσσα - τῆς γλώσσης - τῇ γλώσσῃ. Αν πριν την κατάληξη -α υπάρχει φωνήεν ή ρ το -α αυτό είναι μακρόχρονο και διατηρείται σε όλο τον ενικό.

Αρσενικά β΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
ὁ ἄνθρωπος
τοῦ ἀνθρώπου
τῷ ἀνθρώπῳ
τὸν ἄνθρωπον
ὦ ἄνθρωπε
ὁ θεὸς
τοῦ θεοῦ
τῷ θεῷ
τὸν θεὸν
ὦ θεέ
Πληθυντικός αριθμός
οἱ ἄνθρωποι
τῶν  ἀνθρώπων
τοῖς ἀνθρώποις
τοὺς ἀνθρώπους
ὦ ἄνθρωποι
οἱ θεοὶ
τῶν  θεῶν
τοῖς θέοις
τοὺς θεοὺς
ὦ θεοὶ




Θηλυκά β΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
ἡ ἔλαφος
τῆς ἐλάφου
τῇ ἐλάφῳ
τὴν ἔλαφον
ὦ  ἔλαφε
ἡ νῆσος
τῆς νήσου
τῇ νήσῳ
τὴν νῆσον
ὦ νῆσε
ἡ ὁδὸς
τῆς ὁδοῦ
τῇ ὁδῷ
τὴν ὁδὸν
ὦ ὁδὲ
Πληθυντικός αριθμός
αἱ ἔλαφοι
τῶν ἐλάφων
ταῖς ἐλάφοις
τάς ἐλάφους
ὦ ἔλαφοι
αἱ νῆσοι
τῶν νήσων
ταῖς νήσοις
τάς νήσους
ὦ νῆσοι
αἱ ὁδοὶ
τῶν ὁδῶν
ταῖς ὁδοῖς
τάς ὁδοὺς
ὦ ὁδοὶ

Ουδέτερα β΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
τό δῶρον
τοῦ δώρου
τῷ δώρῳ
τὸ δῶρον
δῶρον
τό φυτὸν
τοῦ φυτοῦ
τῷ φυτῷ
τὸ φυτὸν
ὦ φυτὸν
Πληθυντικός αριθμός
τά δῶρα
τῶν  δώρων
τοῖς δώροις
τά δῶρα
ὦ δῶρα
τά φυτὰ
τῶν  φυτῶν
τοῖς φυτοῖς
τά φυτὰ
ὦ φυτὰ
Παρατηρήσεις: 
1. Αρσενικά και θηλυκά στη β΄ κλίση κλίνονται κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο.
2. Τα ουδέτερα σχηματίζουν σε ενικό και πληθυντικό τρεις όμοιες πτώσεις: ονομαστική, αιτιατική, κλητική.
3. Στα ουδέτερα το –α στην κατάληξη του πληθυντικού είναι βραχύ.

Ουσιαστικά γ΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
ἡ δύναμις
τῆς δυνάμεως
τῇ δυνάμει
τὴν δύναμιν
ὦ δύναμι
ὁ ἱππεύς
τοῦ ἱππέως
τῷ ἱππεῖ
τὸν ἱππέα
ὦ ἱππεῦ
τό σῆμα
τοῦ σήματος
τῷ σήματι
τὸ σῆμα
ὦ σῆμα
Πληθυντικός αριθμός
αἱ δυνάμεις
τῶν δυνάμεων
ταῖς δυνάμεσι(ν)
τάς δυνάμεις
ὦ δυνάμεις
οἱ ἱππεῖς
τῶν  ἱππέων
τοῖς ἱππεῦσι(ν)
τοὺς ἱππέας
ὦ ἱππεῖς
τά σήματα
τῶν  σημάτων
τοῖς σήμασι(ν)
τά σήματα
ὦ σήματα
Παρατηρήσεις: 
1. Tα ουσιαστικά που λήγουν σε –ις έχουν δύο θέματα: ένα σε –ι από το οποίο σχηματίζονται η ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού και ένα σε – ε από το οποίο σχηματίζονται οι υπόλοιπες πτώσεις του ενικού και όλος ο πληθυντικός.
2. Τα ουδέτερα σχηματίζουν, όπως και στη β΄ κλίση σε ενικό και πληθυντικό τρεις όμοιες πτώσεις: ονομαστική, αιτιατική, κλητική.

Ενικός αριθμός
ὁ γέρων
τοῦ γέροντος
τῷ γέροντι
τὸν γέροντα
ὦ γέρον
ὁ ἀνδριὰς
τοῦ ἀνδριάντος
τῷ ἀνδριάντι
τὸν ἀνδριάντα
ἀνδριὰς
ὁ γίγας
τοῦ γίγαντος
τῷ γίγαντι
τὸν γίγαντα
ὦ γίγαν
Πληθυντικός αριθμός
οἱ γέροντες
τῶν  γερόντων
τοῖς γέρουσι(ν)
τοὺς γέροντας
ὦ γέροντες
οἱ ἀνδριάντες
τῶν  ἀνδριάντων
τοῖς ἀνδριᾶσι(ν)
τοὺς ἀνδριάντας
ἀνδριάντες
οἱ γίγαντες
τῶν  γιγάντων
τοῖς γίγασι(ν)
τοὺς γίγαντας
ὦ γίγαντες

Παρατηρήσεις: 
1. Tα  βαρύτονα ουσιαστικά (όσα δηλαδή τονίζονται πιο πάνω από τη λήγουσα) που λήγουν σε –ων  σχηματίζουν την κλητική με –ο αντί –ω π.χ. ὁ γέρων -  ὦ γέρον
2. Tα  βαρύτονα ουσιαστικά (όσα δηλαδή τονίζονται πιο πάνω από τη λήγουσα) που λήγουν σε –ας  σχηματίζουν την κλητική  λήγοντας σε –αν π.χ.
ὁ γίγας - ὦ γίγαν.



A.   ΑΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

1. Ουρανικόληκτα γ΄ κλίσης (ονομαστική –ξ, γενική: -κος, -γος, -χος)
Ενικός αριθμός
ὁ κόλαξ
τοῦ κόλακος
τῷ κόλακι
τὸν κόλακα
ὦ κόλαξ

ἡ πτέρυξ
τῆς πτέρυγος
τῇ πτέρυγι
τὴν  πτέρυγα
ὦ πτέρυξ

ὁ βήξ
τοῦ βηχός
τῷ βηχί
τὸν βῆχα
ὦ  βήξ

Πληθυντικός αριθμός
οἱ κόλακες
τῶν  κολάκων
τοῖς κόλαξι(ν)
τοὺς  κόλακας
ὦ κόλακες

αἱ πτέρυγες
τῶν πτερύγων
ταῖς πτέρυξι(ν)
τάς πτέρυγας
ὦ πτέρυγες

οἱ βῆχες
τῶν  βηχῶν
τος βηξί(ν)
τος βῆχας
βῆχες


Παρατηρήσεις: 
1. Τα ουσιαστικά αυτά εμφανίζουν ξ σε ονομαστική και κλητική ενικού και στη δοτική πληθυντικού.
2. Το αν η γενική ενικού θα λήγει σε –κος, -γος, ή -χος το βρίσκουμε από τη νέα ελληνική π.χ. κόλακ-ας, πτέρυγ-α, βήχ-ας.

2. Χειλικόληκτα γ΄ κλίσης (ονομαστική –ψ, γενική: -πος, -βος)
Ενικός αριθμός
ὁ γύψ
τοῦ γυπός
τῷ γυπί
τὸν γύπα
ὦ γύψ


ὁ Ἄραψ
τοῦ Ἄραβος
τῷ Ἄραβι
τὸν Ἄραβα
ὦ Ἄραψ


Πληθυντικός αριθμός
οἱ γύπες
τῶν γυπῶν
τος γυψί(ν)
τος γύπας
γύπες
ο Ἄραβες
τν  Ἀράβων
τος Ἄραψι(ν)
τος Ἄραβας
Ἄραβες



Παρατηρήσεις: 
1. Τα ουσιαστικά αυτά εμφανίζουν ψ σε ονομαστική και κλητική ενικού και στη δοτική πληθυντικού.
2. Το αν η γενική ενικού θα λήγει σε –πος ή -βος το βρίσκουμε από τη νέα ελληνική  π.χ. γύπ-ας, Άραβ-ας.
3. Οδοντικόληκτα γ΄ κλίσης (ονομαστική –ς, γενική: -τος, -δος, -θος)
Ενικός αριθμός
τάπης
τοῦ τάπητος
τῷ τάπητι
τὸν τάπητα
τάπης

πατρίς
τῆς πατρίδος
τῇ πατρίδι
τὴν  πατρίδα
πατρίς

ὄρνις
τοῦ ὄρνιθος
τῷ ὄρνιθι
τὸν ὄρνιν
ὦ  ὄρνι


Πληθυντικός αριθμός
οἱ τάπητες
τῶν  ταπήτων
τοῖς τάπησι(ν)
τοὺς  τάπητας
ὦ τάπητες

αἱ πατρίδες
τῶν πατρίδων
ταῖς πατρίσι(ν)
τάς πατρίδας
ὦ πατρίδες

οἱ ὄρνιθες
τῶν  ὀρνίθων
τος ὄρνισι(ν)
τος ὄρνιθας
ὄρνιθες



Παρατηρήσεις:
1. Τα ουσιαστικά αυτής της ομάδας αποβάλλουν το τ, δ ή θ του θέματος σε ονομαστική και κλητική ενικού και στη δοτική πληθυντικού.
2. Τα βαρύτονα σε -ις, γενική -ιτος, -ιδος, ιθος, (όσα δηλαδή τονίζονται πιο πάνω από τη λήγουσα) εμφανίζουν σε αιτιατική και κλητική ενικού το θέμα χωρίς τα τ, δ, θ.


  1. ΗΜΙΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

1. Ενρινόληκτα γ΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
ἡ ἀκτὶς
τῆς ἀκτῖνος
τῇ ἀκτῖνι
τὴν  ἀκτῖνα
ὦ ἀκτὶς

ὁ Τιτὰν
τοῦ Τιτᾶνος
τῷ Τιτᾶνι
τὸν Τιτᾶνα
ὦ Τιτὰν

ὁ  Ἕλλην
τοῦ Ἕλληνος
τῷ Ἕλληνι
τὸν Ἕλληνα
ὦ Ἕλλην

ὁ λιμήν
τοῦ λιμένος
τῷ λιμένι
τὸν λιμένα
ὦ λιμήν
Πληθυντικός αριθμός
αἱ ἀκτῖνες
τῶν ἀκτίνων
ταῖς ἀκτῖσι(ν)
τάς ἀκτῖνας
ὦ ἀκτῖνες


οἱ Τιτᾶνες
τῶν  Τιτάνων
τοῖς Τιτᾶσι(ν)
τοὺς  Τιτᾶνας
ὦ Τιτᾶνες


οἱ Ἕλληνες
τῶν  Ἑλλήνων
τοῖς Ἕλλησι(ν)
τοὺς  Ἕλληνας
ὦ Ἕλληνες


οἱ λιμένες
τῶν  λιμένων
τοῖς λιμέσι(ν)
τοὺς  λιμένας
ὦ λιμένες




Ενικός αριθμός
ὁ  χειμών
τοῦ χειμῶνος
τῷ χειμῶνι
τὸν χειμῶνα
ὦ χειμὼν


ὁ ἡγεμὼν
τοῦ ἡγεμόνος
τῷ ἡγεμόνι
τὸν ἡγεμόνα
ὦ ἡγεμὼν


ὁ γείτων
τοῦ γείτονος
τῷ γείτονι
τὸν γείτονα
ὦ γεῖτον


Πληθυντικός αριθμός
οἱ χειμῶνες
τῶν  χειμώνων
τοῖς χειμῶσι(ν)
τοὺς χειμῶνας
ὦ χειμῶνες



οἱ ἡγεμόνες
τῶν  ἡγεμόνων
τοῖς ἡγεμόσι(ν)
τοὺς  ἡγεμόνας
ὦ ἡγεμόνες


οἱ γείτονες
τῶν  γειτόνων
τοῖς  γείτοσι(ν)
τοὺς  γείτονας
ὦ γείτονες

Παρατηρήσεις:
1. Τα ουσιαστικά που λήγουν σε -ις, γενική -ινος, και -αν, γενική -ανος, έχουν το ι και το α του θέματος τους αντίστοιχα μακρά.
2. Όσα ουσιαστικά αυτής της ομάδας λήγουν στην ονομαστική ενικού σε -ην είναι άλλα μονόθεμα (π.χ. Ἕλλην), διατηρούν δηλαδή σε όλες τις πτώσεις το η του θέματος και άλλα διπλόθεμα (π.χ. λιμήν), δηλαδή τρέπουν το η σε ε στις άλλες πτώσεις πλην ονομαστικής και κλητικής ενικού, ανάλογα με το πώς είναι το αντίστοιχο ουσιαστικό στη νέα ελληνική π.χ. Έλληνας, λιμένας .
3. Όσα ουσιαστικά αυτής της ομάδας λήγουν στην ονομαστική ενικού σε -ων είναι άλλα μονόθεμα (π.χ. χειμών), διατηρούν δηλαδή σε όλες τις πτώσεις το ω του θέματος και άλλα διπλόθεμα (π.χ. ἡγεμὼν), δηλαδή τρέπουν το ω σε ο στις άλλες πτώσεις πλην ονομαστικής και κλητικής ενικού, ανάλογα με το πώς είναι το αντίστοιχο ουσιαστικό στη νέα ελληνική π.χ. χειμώνας, ηγεμόνας .
4. Τα βαρύτονα διπλόθεμα σε -ων, γενική  -ονος (π.χ. γείτων) στην κλητική ενικού γράφονται με ο αντί ω.
5.  Όλα τα ουσιαστικά αυτής της ομάδας αποβάλλουν το ν στη δοτική πληθυντικού.


2. Yγρόληκτα γ΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
ὁ κλητὴρ
τοῦ κλητῆρος
τῷ κλητῆρι
τὸν κλητῆρα
ὦ κλητὴρ


ὁ ἀθὴρ
τοῦ ἀθέρος
τῷ ἀθέρι
τὸν ἀθέρα
ὦ ἀθὴρ

ὁ ἰχὼρ
τοῦ ἰχῶρος
τῷ ἰχῶρι
τὸν ἰχῶρα
ὦ ἰχὼρ


ὁ ῥήτωρ
τοῦ ῥήτορος
τῷ ῥήτορι
τὸν ῥήτορα
ὦ ῥῆτορ




Πληθυντικός αριθμός
οἱ κλητῆρες
τῶν κλητήρων
τοῖς κλητῆρσι(ν)
τοὺς κλητῆρας
ὦ κλητῆρες

οἱ ἀθέρες
τῶν ἀθέρων
τοῖς ἀθέρσι(ν)
τοὺς ἀθέρας
ὦ ἀθέρες


οἱ ῥήτορες
τῶν ῥητόρων
τοῖς ῥήτορσι(ν)
τοὺς ῥήτορας
 ὦ ῥήτορες

Παρατηρήσεις:
1.  Όσα ουσιαστικά αυτής της ομάδας λήγουν στην ονομαστική ενικού σε -ηρ είναι άλλα μονόθεμα (π.χ. ὁ κλητὴρ), διατηρούν δηλαδή σε όλες τις πτώσεις το η του θέματος και άλλα διπλόθεμα (π.χ. ὁ ἀθὴρ), δηλαδή τρέπουν το η σε ε στις άλλες πτώσεις πλην ονομαστικής και κλητικής ενικού, ανάλογα με το πώς είναι το αντίστοιχο ουσιαστικό στη νέα ελληνική π.χ. κλητήρας, αθέρας.
Προσοχή στις εξαιρέσεις!!! Στο ουσιαστικό σωτήρ η κλητική ενικού είναι
ὦ σῶτερ και στο ουσιαστικό αστήρ η δοτική πληθυντικού είναι τοῖς ἀστράσι(ν).
2. Όσα λήγουν στην ονομαστική ενικού σε -ωρ είναι άλλα μονόθεμα (π.χ. ὁ ἰχὼρ), διατηρούν δηλαδή σε όλες τις πτώσεις το ω του θέματος και άλλα διπλόθεμα (π.χ. ὁ ῥήτωρ), δηλαδή τρέπουν το ω σε ο στις άλλες πτώσεις πλην ονομαστικής και κλητικής ενικού, ανάλογα με το πώς είναι το αντίστοιχο ουσιαστικό στη νέα ελληνική π.χ. ρήτορας.
3. Τα βαρύτονα διπλόθεμα σε -ωρ, γενική  -ορος (π.χ. ὁ ῥήτωρ) στην κλητική ενικού γράφονται με ο αντί ω.

3. Συγκοπτόμενα διπλόθεμα γ΄ κλίσης    
Τα ουσιαστικά αυτής της ομάδας είναι έξι: ανήρ, πατήρ, μήτηρ, θυγάτηρ, γαστήρ, Δημήτηρ

Ενικός αριθμός
ὁ  ἀνὴρ
τοῦ ἀνδρὸς
τῷ ἀνδρὶ
τὸν ἄνδρα
ὦ ἄνερ


ὁ  πατήρ
τοῦ πατρός
τῷ πατρί
τὸν πατέρα
ὦ πάτερ


ἡ  μήτηρ
τῆς μητρός
τῇ μητρί
τὴν  μητέρα
ὦ μῆτερ

Πληθυντικός αριθμός
οἱ ἄνδρες
τῶν ἀνδρῶν
τοῖς ἀνδράσι(ν)
τοὺς ἄνδρας
ἄνδρες

οἱ πατέρες
τῶνπατέρων
τοῖςπατράσι(ν)
τοὺς πατέρας
ὦ  πατέρες



αἱ μητέρες
τῶν  μητέρων
ταῖς μητράσι(ν)
τάς μητέρας
ὦ μητέρες




Ενικός αριθμός
ἡ θυγάτηρ
τῆς θυγατρός
τῇ  θυγατρί
τὴν  θυγατέρα
ὦ θύγατερ

ἡ γαστήρ
τῆς γαστρός
τῇ γαστρί
τὴν  γαστέρα
ὦ γαστήρ

ἡ Δημήτηρ
τῆς  Δήμητρος
τῇ  Δήμητρι
τὴν  Δήμητρα
ὦ Δήμητερ

Πληθυντικός αριθμός
αἱ θυγατέρες
τῶν θυγατέρων
ταῖς θυγατράσι(ν)
τάς θυγατέρας
ὦ θυγατέρες

αἱ γαστέρες
τῶν γαστέρων
ταῖς γαστράσι(ν)
τάς γαστέρας
ὦ γαστέρες


Παρατηρήσεις:
1. Τα ουσιαστικά αυτά σχηματίζουν την κλητική ενικού με το αδύνατο θέμα σε ε. Εξαιρείται το ουσιαστικό γαστήρ που διατηρεί το ισχυρό θέμα σε η.
2. Στη δοτική του πληθυντικού παίρνουν μεταξύ θέματος και κατάληξης για ευφωνικούς λόγους ένα α βραχύ.

4. Σιγμόληκτα γ΄ κλίσης
Ενικός αριθμός
ὁ Σωκράτης
τοῦ Σωκράτους
τῷ Σωκράτει
τὸν Σωκράτει
ὦ Σώκρατες

ὁ Περικλῆς
τοῦ Περικλέους
τῷ Περικλεῖ
τὸν Περικλέα
ὦ Περίκλεις


Πληθυντικός αριθμός
οἱ Σωκράται
τῶν  Σωκρατῶν
τοῖς Σωκράταις
τοὺς  Σωκράτας
ὦ Σωκράται

οἱ Περικλεῖς
τῶν  Περικλέων
          -
τοὺς  Περικλεῖς
ὦ Περικλεῖς


Παρατηρήσεις:
1. Τα κύρια αυτά ονόματα και όσα κλίνονται κατ` αναλογία προς αυτά στην κλητική ενικού δεν παίρνουν κατάληξη και ανεβάζουν μία θέση τον τόνο τους. 2. Παρόλο που είναι κύρια ονόματα σχηματίζουν πληθυντικό το Σωκράτης και όσα κλίνονται κατ` αυτό κατά την ά κλίση, ενώ το Περικλῆς και όσα κλίνονται κατ` αυτό κατά τη γ΄ κλίση, χωρίς τη δοτική.


Ενικός αριθμός
τὸ βέλος
τοῦ βέλους
τῷ βέλει
τὸ βέλος
ὦ  βέλος


τὸ  ἔδαφος
τοῦ ἐδάφους
τῷ ἐδάφει
τὸ ἔδαφος
ὦ ἔδαφος


Πληθυντικός αριθμός
τὰ  βέλη
τῶν βελῶν
τοῖς βέλεσι(ν)
τὰ βέλη
ὦ βέλη

τὰ ἐδάφη
τῶν ἐδαφῶν
τοῖς ἐδάφεσι(ν)
τὰ ἐδάφη
ὦ ἐδάφη


Παρατηρήσεις:
1. Τα ουσιαστικά της ομάδας αυτής ως ουδέτερα έχουν τρεις πτώσεις όμοιες σε ενικό και πληθυντικό αριθμό: ονομαστική, αιτιατική, κλητική.
2. Στη γενική πληθυντικού τονίζονται σχεδόν όλα στη λήγουσα και περισπώνται. Εξαιρούνται τα:
τὸ ἄνθος- τῶν ἀνθέων
τὸ ὅρος- τῶν ὅρέων
τὸ χεῖλος- τῶν χειλέων


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου